Welke compositieregels bestaan er allemaal en hoe zien ze eruit in een foto? Composities werken als een leidraad voor de fotograaf om de elementen in het fotokader kundig te ordenen en plaatsen. Als fotograaf heb je namelijk de mogelijkheid om het oog van de kijker door de foto te leiden. Compositieregels helpen om de juiste balans te krijgen tussen onderwerp en alle beeldende aspecten die daarbij komen kijken, zoals kleur, vorm, licht en ruimte. In dit artikel nemen we je mee langs de meest voorkomende composities voor fotografen.
Inhoud van dit artikel:
1. De regel van derden
2. De centraal compositie
3. De gulden snede
4. De diagonaalmethode
5. Symmetrie
6. Beeldvullende compositie
7. Driehoeksmethode
8. Negatieve en positieve ruimte
De regel van derden
Deze veelvoorkomende en tevens veilige keuze voor een compositie verdeelt het fotokader in negen vakken. Het formaat van deze vakken is afhankelijk van de beeldverhouding. Er is sprake van vier rechte lijnen, waarvan wee horizontaal en twee verticaal. Iedere lijn ligt ter hoogte van een derde van het fotokader.
De lijnen helpen en geven inzicht aan de fotograaf om de horizon op een derde van de lijnen te plaatsen. Daarnaast kun je ook onderwerpen die belangrijk zijn op een kruispunt plaatsen. Houdt hierbij wel rekening met de kijkrichting van het onderwerp of de persoon.
Lees hier meer over de regel van derden.
Centraal compositie
Bij de centraal compositie staat het midden centraal. Als fotograaf is het daarbij belangrijk om te letten op alle elementen die rondom het onderwerp te zien zijn. Het onderwerp moet daarom ook in het midden staan en straat letterlijk centraal. Alle omliggende factoren, zoals: lijnen, kleuren en lichtval, moeten er samen voor zorgen dat het midden van de foto de plek is die de blik van de kijker zal vasthouden. De centraal compositie voelt vaak onnatuurlijk, omdat fotografen meestal fotograferen met het idee dat je het onderwerp juist uit het midden moet halen.
Lees hier meer over de centraal compositie
De Gulden snede
De gulden snede wordt vaak gebruikt in kunst en design, maar ook binnen de fotografie een zeer geliefde compositieregel. De regel is gebaseerd op een verhouding die wordt aangeduid als de ‘gulden ratio’ of ‘gulden verhouding’, die ongeveer gelijk is aan phi (Φ) 1,618.
De gulden snede kan zowel in de vorm van de regen van derden terugkomen (links) als een spiraal die iets weg heeft van de vorm van een slakkenhuis.
Lees hier meer over het toepassen van de gulden snede binnen een compositie.
De diagonaalmethode
De diagonaalmethode wordt ingezet om meer diepte en dynamiek te verkrijgen in foto’s. De naam zegt het al, want bij de diagonaal methode let je met name op de diagonale lijnen in een foto. Deze diagonaal lopende lijnen kunnen voor meer diepte zorgen voor zowel het platte vlak als bij een foto waarin er al enige diepte aanwezig is. Zo is in het voorbeeld links te zien dat de diagonale lijn (de weg) het oog dieper in de foto in leidt, terwijl de foto rechts een veel plattere indruk geeft, maar ook dezelfde leidende functie heeft.
Lees hier meer over de diagonaalmethode gebruiken tijdens het fotograferen.
Symmetrie
Een symmetrische compositie houdt in dat de foto in tweeën gesplitst kan worden en aan weerszijden hetzelfde oogt. Dezelfde vormen, kleuren en vlakken, zowel links als rechts. De symmetrische verdeling hoeft overigens niet altijd horizontaal of verticaal te zijn, maar kan ook diagonaal zijn (zie voorbeeld).
Een beeldvullende compositie
Beeldvullende composities zijn herkenbaar aan hun herhalende karakter. Vaak komen visuele elementen in de foto vaker voor. Daarnaast zorgt een beeldvullende compositie ervoor dat er meer mysterie voor de kijker ontstaat. De totale vorm van het onderwerp wordt niet vrijgegeven in de foto. Dit prikkelt de kijker om de vorm zelf af te maken in het hoofd. Daarnaast is het een erg geschikte compositie regel voor de fotograaf om storende elementen uit te sluiten van de compositie.
Driehoeksmethode
De driehoekscompositie, ook bekend als de “driehoeksregel” of “driehoeksverhouding”, is een compositietechniek in de fotografie die draait om het creëren van een denkbeeldige driehoek in het kader van je foto. Dit kan met zowel rechte lijnen als met losse elementen. De driehoeksmethode kan worden ingezet om diepte te suggereren, maar ook om meer dynamiek te verkrijgen.
Negatieve en positieve ruimte
Deze compositieregel gaat ervan uit dat het beeld te verdelen valt in (grote) vlakken of gebieden. De positieve ruimte is vaak het deel waarin het onderwerp zich bevindt. De negatieve ruimte bestaat vaak uit een egaal gekleurde achtergrond/omgeving. Door deze vlakken juist te verdelen in het fotokader kun je evenwicht en harmonie verkrijgen in de compositie. In het voorbeeld links is te zien hoe de ‘kale’ lucht waarin normaal weinig gebeurt, zodanig in de compositie te zetten dat de lucht zelf een soort driehoek wordt.
Welke regel is jouw favoriet?
Heb je nog vragen naar aanleiding van dit artikel? Aarzel dan niet om jouw vraag te stellen onder dit bericht!
