Het fotograferen van vogels is een zeer geliefd onderwerp onder wildlife fotografen. Of je beginnend fotograaf bent of al meer ervaren, het blijft een leuk en uitdagend onderwerp. Toch speelt een goede voorbereiding een grote rol. Dit artikel zal je voorzien van waardevolle tips en technieken om je vaardigheden te verbeteren en betere vogelfoto’s te maken. Wil je nóg meer leren over vogelfotografie? Meld je dan aan voor de workshop vogelfotografie en ga met een ervaren fotografe de natuur in.
Inhoud van dit artikel:
1. Apparatuur en accessoires
2. De juiste locatie en tijd
3. De juiste camera-instellingen
4. Een pakkende compositie
Apparatuur en accessoires
Om de vogels zo min mogelijk te verstoren of te verjagen is een goede uitrusting van belang. Het is daarom verstandig om een camera te gebruiken waarbij je flink kunt inzoomen op het onderwerp. Daarbij is het goed om te weten dat compactcamera’s met superzoom een vast objectief hebben die niet verwisseld kan worden. Een voordeel van een compactcamera met superzoom is het grote bereik. Zo kun je een onderwerp erg dicht bij halen. Een nadeel is dat dit minder vlot gebeurd als bij een objectief voor een spiegelreflex- of systeemcamera. Indien je een camera hebt waarbij je de objectieven kunt verwisselen, dan zijn objectieven met een bereik van 400 tot 600mm erg geliefd.
Naast een goed objectief zijn een stevig statief en een afstandsbediening handig om de stabiliteit te vergroten en trillingen (bewegingsonscherpte) te verminderen. Een nadeel van een statief is natuurlijk wel dat je minder flexibel bent om je camera van positie te wijzigen. Een goede tussenoplossing hiervoor is het gebruik van een monopod.
De juiste locatie en tijd
Voordat je vogels gaat fotograferen, is het belangrijk om hun gedrag te begrijpen. Bestudeer verschillende vogelsoorten en leer over hun habitat, voedingsgewoonten en broedseizoen. Dit helpt je om de juiste locaties te vinden en te anticiperen op hun bewegingen, waardoor je de kans vergroot om unieke foto’s te maken. Schrijf bijvoorbeeld op welke vogel en rond welk tijdstip deze altijd in jouw tuin te vinden is! Grote kans dat er een patroon gaat ontstaan.
Een handige website om online-informatie over vogels te kunnen opzoeken is via de vogelbescherming. Daarnaast bestaan er ook apps, zoals Seek die in staat stelt vogelsoorten met de camera van jouw smartphone te identificeren. Bekijk hier ons artikel over de app Seek en de mogelijkheden daarvan.
Camera-instellingen
Welke camera-instellingen kun je het beste gebruiken om vogels te fotograferen? Met het volgende stappenplan heb je een goed startpunt om vogels te fotograferen in de tuin:
Stap 1: Kies het juiste objectief
- Monteer een telelens met een lange brandpuntsafstand (bijv. 300mm, 400mm of meer) om vogels van veraf vast te leggen.
- Bevestig de camera op een stabiel statief om trillingen te minimaliseren.
Stap 2: Selecteer de juiste scherpstel-instellingen
- Gebruik de continue autofocusmethode (AF-C en AI Servo bij Canon) om de bewegende vogels altijd scherp in het vizier te houden.
- Gebruik een enkel focuspunt voor de meest precieze scherpstelling. Lukt dat niet? Selecteer dan een cluster van focuspunten als jouw camera die optie heeft.
Stap 3: Stel de belichting in
- Kies een groot diafragma (laag F-getal, bijv. f/4 of lager) om een mooie onscherpe achtergrond te creëren en de vogel te isoleren van de omgeving.
- Stel een snelle sluitertijd in om bewegingsonscherpte te voorkomen. Een vogel die in de boom zit kan nog prima gefotografeerd worden met 1/500e, maar bij een vliegende vogel zul je al snel 1/1000e of sneller nodig hebben.
- Idealiter hou je de ISO-waarde laag (bijv. 100-400) om ruis te minimaliseren, tenzij je fotografeert onder slechte lichtomstandigheden of een supersnelle sluitertijd nodig hebt. Verhoog de ISO-waarde totdat de belichting correct is.
Stap 4: Schakel de continue opnamemodus in
- Gebruik de continue opnamemodus (burst-modus) om opeenvolgende beelden van bewegende vogels vast te leggen.
Een pakkende compositie
Een prettige compositie is grotendeels afhankelijk van persoonlijk gevoel. Vaak maakt het maken van meerdere foto’s het gemakkelijker om onderscheid te maken tussen wat je mooi of minder mooi vindt. Om een beginpunt te hebben bestaan er diverse compositieregels die kunnen helpen om tot fijne composities te komen. Na een tijdje ontwikkel je jouw eigen composities of ontdek je welke composities je zelf fijn vindt om te gebruiken.
Enkele bekende regels zijn zoal: de regel van derde, centrale compositie, diagonaalmethode en de gulden snede. Naast deze regels is het belangrijk om oog te hebben voor de volgende punten:
Lijnen
Let op lijnen en vormen in de omgeving die je kunt gebruiken om de compositie te versterken. Denk aan takken, takkenstructuren of de lijnen van een rietkraag die de richting van de vogel kunnen benadrukken.
Maak gebruik van leidende lijnen om de aandacht naar het onderwerp te trekken. Dit kunnen natuurlijke lijnen zijn, zoals een tak die naar de vogel toe wijst, of andere elementen in de omgeving die een pad vormen naar het onderwerp.
Achtergrond, omgeving en negatieve ruimte
Let op de achtergrond en zorg ervoor dat deze niet afleidt van het onderwerp. Een rustige, onscherpe achtergrond helpt de vogel naar voren te laten springen. Overweeg ook het gebruik van negatieve ruimte om de vogel te isoleren en de compositie te vereenvoudigen. Houd er rekening mee dat de positie van het onderwerp erg leidend is voor hoe de foto gelezen wordt.
Ogen
Probeer het scherpstelpunt op het oog van de vogel te leggen. Dit geeft de foto een gevoel van connectie en kan de emotionele impact vergroten. Zorg ervoor dat het oog van de vogel scherp en helder is. Dat houdt in dat het van belang is om het oog van een lichtpuntje te voorzien. Dit zal het portret naderhand meer leven te geven dan wanneer er geen lichtpuntje aanwezig zou zijn.
Met of zonder doel
Soms heb je een bepaald doel voor ogen. Toch kunnen verwachtingen de creativiteit in de weg zitten. Probeer ook unieke acties en gedragingen van de vogel vast te leggen om een verhaal te vertellen. Dit kan het moment zijn waarop de vogel een vis vangt of in volle vlucht is. De gebeurtenis voegt dynamiek en iets verrassends toe aan de compositie.
Verschillende standpunten
Varieer het standpunt eens door laag bij de grond te fotograferen, vanuit een hoger standpunt of zelfs vanuit verschillende hoeken. Dit kan een nieuwe kijk op de vogel geven en interessante composities opleveren. De meest interessante foto’s zijn genomen vanuit wat minder comfortabele houdingen.
Naast de diverse standpunten kan naderhand bijsnijden ook nog tot nieuwe inzichten komen. Zo is in onderstaande foto’s goed te zien hoe het toevoegen of uitsluiten van informatie het verhaal kan veranderen van de foto. Let wel dat een groot nadeel van bijsnijden voor een verlies van informatie en resolutie zorgt.
Foto’s: Mark de Rooij
Geniet
Misschien wel de belangrijkste tip: geniet! Maak meerdere foto’s en laat jezelf later verrassen. Verwijder vooral geen foto’s tijdens het fotograferen. Het zou zo maar kunnen dat het perfecte plaatje er tussen zit!
